Dokładnie 6 dni temu, 13 marca 2024 r., weszła w życie nowelizacja Kodeksu Etyki Aptekarza RP, przyjęta w trakcie styczniowego IX Krajowego Zjazdu Aptekarzy. Kodeks został znowelizowany po 12 latach obowiązywania, stąd wprowadzone zmiany są ważne i doniosłe dla całego środowiska aptekarskiego. Jego treść reguluje i istotnie doprecyzowuje szereg bardzo istotnych obszarów, w tym m.in. zasady prowadzenia apteki w świetle nowelizacji ADA i ADA 2.0, ale także wskazuje na zasady udziału farmaceuty w reklamie i podejmowania tzw. płatnych współprac w social mediach. Jakie są najistotniejsze zmiany, które obowiązują wszystkich farmaceutów w kraju?
 
W pierwszej kolejności należy wskazać na nową nazwę kodeksu oraz jej nowo zdefiniowany zakres podmiotowy. Od teraz, Kodeks Etyki Aptekarza RP zmienia nazwę na Kodeks Etyki Farmaceuty RP, a jego postanowienia – z uwagi na ewolucję zawodu – obejmują wprost wszystkich farmaceutów, niezależnie od formy, w jakiej zawód jest wykonywany. Jest to doniosła zmiana, bowiem sprawia, że postanowienia Kodeksu dotyczą teraz również farmaceutów pracujących w innych miejscach niż apteki czy hurtownie.
 
Kodeks w swojej treści odzwierciedla również zmiany prawa farmaceutycznego wprowadzone głośnymi nowelizacjami tzw. „Apteka dla aptekarza”, tj. ADA i ADA 2.0. Warto przypomnieć, że obie te poprawki wprowadziły istotne ograniczenia w kontekście zaostrzenia reżimu dot. otwierania nowych aptek ogólnodostępnych. I tak, Kodeks wskazuje, że farmaceuta nie może podejmować czynności faktycznych i prawnych, których skutkiem może być ograniczenie jego swobody lub niezależności zawodowej, a także nie może dopuścić się bycia kontrolowanym w zakresie prowadzonej przez niego działalności w sposób i na zasadach naruszających obowiązujące przepisy prawa, w tym dotyczących tworzenia i prowadzenia aptek ogólnodostępnych, zasady etyki i deontologii zawodowej, a także uchwał Krajowego Zjazdu Aptekarzy. W nowej wersji Kodeksu poczyniono także szereg innych zmian, które mają na celu zapewnienie niezależności i swobody w wykonywaniu zawodu farmaceuty. Uaktualnione brzmienie Kodeksu Etyki Aptekarza ma nawiązywać do zjawiska zawierania przed podmioty prowadzące apteki ogólnodostępne umów z sieciami aptek, co w ocenie twórców ma wpływać na istotne ograniczenie swobody wykonywania zawodu farmaceuty.
 
Kodeks Etyki Farmaceuty precyzuje także zasady dotyczące udziału farmaceutów w reklamach. Do tej pory Kodeks zakazywał farmaceutom jedynie reklamowania siebie i swoich usług oraz uczestnictwa w reklamie niezgodnej z prawem lub dobrymi obyczajami. Na poziomie ustaw dotyczących produktów regulowanych, farmaceutom nie wolno było brać udziału w reklamach leków (Prawo farmaceutyczne) i wyrobów medycznych (Ustawa o wyrobach medycznych), a zatem do tej pory mógł zdarzyć się problem wynikający ze zbyt ogólnego ujęcia zakazu uczestniczenia przez farmaceutę w reklamie suplementów diety. Teraz, w znowelizowanej wersji Kodeksu, znalazł się wyrażony wprost zakaz reklamowania przez farmaceutę leków, wyrobów medycznych, a także suplementów diety lub żywności specjalnego przeznaczenia. Co ważne, według Kodeksu farmaceuta musi także unikać działalności przyczyniającej się do zwiększania konsumpcji produktów leczniczych. Podtrzymane zostały zapisy mówiące o tym, że farmaceuta nie może też uczestniczyć w żadnej innej reklamie, która mogłaby naruszać godność zawodu farmaceuty lub podważać zaufanie do tego zawodu.
 
Jak wynika z powyższego, nowe przepisy znacząco wpłyną na funkcjonowanie farmaceutów prowadzących konta w social mediach, a zwłaszcza tych, którzy dodatkowo podejmują współprace z producentami suplementów diety lub żywności specjalnego przeznaczenia. Udział w niedozwolonej reklamie może bowiem skutkować wszczęciem postępowania dyscyplinarnego.
 
Autorka: Joanna Groth-Miszewska – Partner w kancelarii SKP.